Opowiadania Borowskiego - Charakterystyka postaci - Tadek

Podstawowe informacje o bohaterze

Tadeusz jest bohaterem opowiadań autorstwa Tadeusza Borowskiego. W opowiadaniu Pożegnanie z Marią poznajemy zajęcia, jakim oddawał się mężczyzna. W trakcie dnia pracował w składzie budowlanym, wieczorem i w nocy skupiał się na swojej twórczości literackiej (chciał wydać tomik poezji). Mężczyzna był narzeczonym Marii. Studiował historię literatury na podziemnym uniwersytecie. Podczas wojny przebywał w obozach koncentracyjnych.

Charakterystyka wewnętrzna

Bohater jawi się nam jako osoba, która jest zdolna do głębszej refleksji zarówno historiozoficznej (por. rozważania o starożytnej cywilizacji – U nas w Auschwitzu), egzystencjalnej (por. refleksje o nadziei) i psychologicznej (por. rozważania o wyładowaniu agresji – Proszę państwa do gazu). Oczytany literat, student, a nade wszystko poeta powinien być istotą wrażliwą na cierpienie innych. Zachowanie Tadeusza w obozie (por. Proszę państwa do gazu) świadczy o jego dostosowaniu się do panujących warunków. Mężczyzna nie akceptuje zła, którego doświadcza na własnej skórze. Potrafi jednak odnaleźć swoje miejsce w tej okrutnej rzeczywistości. Mając świadomość reguł rządzących tym światem, umiejętnie dba o własny interes. W listach do ukochanej wyraża zachwyt nad organizacją obozu, w którym wszystko jest solidne. Rozumie poczucie dumy, jakie mają więźniowie z Oświęcimia. W ich obozie są organizowane zarówno koncerty, jak i walki bokserskie. Fakt, że Tadeusz podziwia organizację miejsca, które jest jego więzieniem świadczy o zlagrowaniu bohatera. Mężczyzna zastanawia się także nad fenomenem hitlerowców, którzy, mimo że nie posiadają przewagi liczebnej nad swoimi ofiarami, tak łatwo organizują masową zbrodnię. Naturalna w tej sytuacji nienawiść do oprawcy zamienia się w uznanie. Gniew bohatera, zdawałoby się zupełnie irracjonalnie, przerzucony został na inne ofiary, współwięźniów, którzy w obozowej hierarchii znajdują się niżej. Tadeusz z obrzydzeniem i pogardą patrzy na głodnych Greków, którzy podczas oczekiwania na transport wyszukują resztek pożywienia, które następnie łapczywie jedzą. Tadeusz nie walczy o żadne ideały. Bohater nie tylko pozostaje bierny (brak aktów heroicznych) na cierpienie innych, ale także przyczynia się do wzmacniania potęgi III Rzeszy (por. wyładunek transportu, który daje nie tylko korzyści więźniom, ale przede wszystkim wzbogaca skarbiec oprawcy). Na podstawie zachowania bohatera, podczas kolejnego transportu, gdy zmęczony Tadeusz wyrywa torebki kobietom, szarpie za walizki i palta, możemy wysnuć wniosek, że mężczyzna zatracił ludzkie odruchy, stracił empatię. Chęć przeżycia, nastawienie na biologiczne przetrwanie, walka o byt sprawiły, że tradycyjny system wartości w warunkach obozowych staje się nieużyteczny. Tadeusz dostosował się do nowej sytuacji, dzięki czemu jego szanse na przetrwanie w obozie znacznie się zwiększyły. Mężczyzna jest zdolny do szlachetnych uczuć, wszak często wspomina chwile spędzone ze swoją ukochaną. Myśli o wspólnej przyszłości z narzeczoną. Nie jest więc bestią. Zachowanie mężczyzny (cynizm, brak solidarności z innymi ofiarami, cwaniactwo) jest konsekwencją poddania się procesowi, który skutecznie przewartościowywał system dobra i zła jednostki, ukierunkowując jej myślenie jedynie na chęć i wolę fizycznego przetrwania. Tadeusza cechuje konformizm.