Dziady IV - Gatunek literacki

Dziady są dramatem romantycznym. Jest to forma dramaturgiczna, która ukształtowała się w romantyzmie, a charakterystyczne są dla niej następujące cechy:

• luźna fabuła dramatu (poszczególne sceny Dziadów nie są ze sobą powiązane w logiczny ciąg przyczynowo-skutkowy);
• fragmentaryczność (opowieść Gustawa to biografia romantycznego młodzieńca, jest ona jednak niepełna, obfituje w liczne luki i niedopowiedzenia);
• odrzucenie reguły trzech jedności (w IV cz. Dziadów stosunkowo mało widoczne, w III cz. wyraźnie akcentowane niemal w każdej scenie);
• łączenie elementów dramatycznych z epickimi i lirycznymi (forma Dziadów cz. IV to dramat, ale opowieść o miłości do Maryli ma wymiar epicki, gdy z kolei niektóre partie składają się na śpiewne, liryczne aforyzmy);
• łączenie wątków realistycznych z fantastycznymi (tu np. postawa Księdza i zachowanie Gustawa);
• wiązanie elementów tragicznych z komicznymi (relacja Gustawa o niespełnionej miłości jest nieszczęśliwa, tragiczna, ale w rozmowie z Księdzem pojawiają się też wypowiedzi zgryźliwe, ironiczne, powodujące mimowolnie komizm);
• nieuwzględnianie możliwości adaptacyjnych dramatu (powodujące, że dramat romantyczny rzadko wystawiano na scenach);
• prezentacja konfliktów światopoglądowych (tutaj zderzenie przeciwstawnych racji Gustawa i Księdza);
• chaotyczna wizja świata, zaburzenie universum (Gustaw usiłujący obalić postrzeganie świata w duchu racjonalistycznym, które cechuje Księdza).