Pieśń o Rolandzie - Gatunek literacki

Chanson de geste to poematy epickie. Zbudowane są z pieśni, a każda z nich mówi o jednym zdarzeniu. Omawiany utwór liczy ich dwieście dziewięćdziesiąt jeden. Roland umiera w sto siedemdziesiątej szóstej, a kolejne dotyczą zdarzeń po jego śmierci. Pierwotnie przeznaczone one były do śpiewania lub recytowania na zamkach, w miejscach kultu, a w czasach późniejszych także na trasach pielgrzymek, odpustach czy jarmarkach. Wyróżnić można kilka grup tematycznych, których chanson de geste dotyczą. Są to cykle: królewski (o czynach Karola Wielkiego), dotyczący Wilhelma Orańskiego (o wojnie z Saracenami), feudalny (o walkach między rodami, buntach poddanych wobec władców i innych sporach wewnątrz jednego kraju), o zdobywaniu relikwii oraz o wyprawach krzyżowych. Pieśń o Rolandzie należy do pierwszego z tych cykli.

Jedną z cech charakterystycznych (obok wyżej wymienionych sposobów kreacji postaci i czynów głównego bohatera) poetyki chanson de geste jest powtarzanie informacji, które są szczególnie istotne. Na przykład rozmowa Rolanda z Olivierem na temat wezwania posiłków, kiedy przegrywają bitwę wygląda w pieśni CXXIX (129) następująco:

Roland powiada:„Zatrąbię w róg. Karol usłyszy, przebywa teraz przełęcz. Przysięgam ci, wrócą Francuzi!”. Oliwier powiada: „To byłby dla wszystkich twoich krewnych wielki wstyd i hańba i ten despekt ciążyłby na nich całe życie. Kiedy cię prosiłem, abyś to zrobił, nie chciałeś. Zróbże teraz; nie zrobisz tego z mojej rady. Trąbić w róg to by nie był czyn mężnego rycerza!”.

Natomiast w pieśni kolejnej czytamy:

Roland powiada: „Sroga jest dla nas ta bitwa. Zatrąbię w róg; nasz Karol usłyszy”. Oliwier powiada: „Nie byłby to czyn godny rycerza! Kiedym ci mówił, abyś to uczynił, nie chciałeś, druhu. Gdyby król był z nami, nie bylibyśmy nic ucierpieli. Ci, co tu leżą, nie zasługują na żadną naganę”.

Inną cechą jest to, że wszystkowiedzący narrator często informuje o zdarzeniach, które nastąpić mają dopiero w przyszłości. Na przykład o tym, że Ganelon zostanie ukarany za zdradę dowiadujemy się już w CIX (109) pieśni (ukaranie następuje w pieśni CCLXXXIX {289}).