Jarosław Iwaszkiewicz

Jarosław Iwaszkiewicz (pseudonim: Eleuter) urodził się 20 lutego 1980 r. (tradycja rodzinna podaje inną datę narodzin pisarza: 3 marca 1980 r.) w Kalniku na Ukrainie. Zmarł 2 marca 1980 r. w Warszawie. Poeta, prozaik, dramaturg, eseista i tłumacz. Wywodził się z rodziny o żywotnych tradycjach niepodległościowych i powstańczych. Represje, jakie dotknęły jego ojca, zaciążyły na całym życiu pisarza. Odbył studia prawnicze w Kijowie (w latach 1912-1918), pobierał także nauki w konserwatorium. Jego debiut literacki miał miejsce późno – w 1915 opublikował on w kijowskim czasopiśmie „Pióro” swój pierwszy wiersz. Od końca 1918 r. przebywał w Warszawie. Tutaj związał się z grupą stawiających swoje pierwsze kroki w studenckich gazetkach poetów – później założyli oni formalną grupę poetycką Skamander, do której Iwaszkiewicz należał.  Od roku 1955 był redaktorem wpływowego miesięcznika literackiego „Twórczość”.

Do najważniejszych jego dzieł zalicza się:

Oktostychy (1919) – debiutancki tomik poezji Iwaszkiewicza. Poezja wytworna, elegancka, klasyczna. Mimo to przynosząca subtelne refleksje na temat życia, sztuki, piękna, przyrody.

Brzezina (1933) – opowiadanie o niespełnieniu, miłości i śmierci. Także historia o nieuchronności ludzkich losów, tragizmie ich poczynań i niemożliwości odnalezienia własnego miejsca w świecie.

Panny z Wilka (1933) – arcydzieło krótkiej prozy. Opowiadanie, w którym pisarz snuje refleksje nad czasem, przemijaniem, niewłaściwymi życiowymi wyborami, niemożliwością odwrócenia biegu wypadków.  Powrót po latach głównego bohatera Wiktora Rubena do Wilka – miejscowości, w której kiedyś przeżył wielką miłość, skłania go do przemyśleń nad własnym nieuporządkowanym życiem, śmiercią, rolą przypadku w losach ludzi.

Czerwone tarcze (1934) – powieść historyczna dotykająca jednak aktualnych problemów.  Barwny obraz polskiego i europejskiego średniowiecza z precyzyjnym odwzorowaniem realiów tych czasów. Powieść pisana stylem i językiem współczesnym, pozbawionym zabiegów archaizacyjnych. Wiele wątków i różnorodne tematy (np. kwestia sprawowania rządów, wolności i odpowiedzialności jednostki, stosunków Polski z innymi krajami itp.). Obraz głównego bohatera, pełnego sprzeczności, o niejasnym życiorysie, pełnego obaw i wahań, wrażliwego i skłonnego do przemyśleń i zadumy, typowa dla prozy Iwaszkiewicza.  

Lato w Nohant (1936) – dramat przedstawiająca wycinek z życia Chopina. Analiza relacji w rodzinie George Sand oraz wpływu wielkiego twórcy i jego muzyki na innych ludzi.

Matka Joanna od Aniołów (1946) – interesująca akcja umiejscowiona w prowincjonalnym miasteczku w XVII dotykająca historii rzekomego opętania jednej z mniszek w klasztorze i księdza, który stara się sprawę wyjaśnić. Opowieść o lęku przed szatanem, mistycyzmie, niezdrowej miłości. Także wnikliwa analiza psychiki głównych bohaterów – przeoryszy Joanny i księdza Suryna.  

Sława i chwała (1956-1962) – obszerna epicka opowieść – wnikliwy zarys dziejów polskiej inteligencji w XX wieku. Zdecydowanie najszerzej zakrojone dzieło Iwaszkiewicza – wydawane w trzech tomach. Przedstawia ono uwikłanie Polaków w historię – w przededniu wybuchu pierwszej i drugiej wojny światowej, niemożność uniknięcia tragicznego losu. Jedno z największych dokonań prozatorskich Iwaszkiewicza.