Maria Kuncewiczowa

Maria Kuncewiczowa (z rodziny Szczepańskich) urodziła się 30 X 1895 r. w Samarze (Rosja), zmarła 15 VII 1989 r. w Lublinie. Wywodziła się z drobnej szlachty, była córką dyrektora szkoły średniej i znanej skrzypaczki. W jej rodzinie żywotne i pielęgnowane były tradycje patriotyczne.  W roku 1900 przyjechała do Polski, gdzie zdobyła dyplom nauczycielki domowej, a następnie rozpoczęła studia języka i literatury francuskiej w Nancy. Po powrocie do kraju rozpoczęła studia polonistyczne na UJ i na UW. W 1919 r., jako tłumaczka wydziału prasowego Ministerstwa Spraw Zagranicznych, brała udział w konferencji pokojowej w Paryżu. W 1925 r. pracowała jako nauczycielka śpiewu w konserwatoriach w Warszawie i Paryżu. Lata dwudzieste i trzydzieste to też okres jej współpracy z licznymi wydawanymi wówczas czasopismami, jak m.in. „Kobieta współczesna”, „Bluszcz” oraz „Wiadomości Literackie”. Rok 1927 przyniósł jej rozgłos na rynku literackim, kiedy wydała zbiór opowiadań zatytułowany Przymierze z dzieckiem, oparty na jej własnych przeżyciach z dzieciństwa. Wielokrotnie koncertowała na scenach całej Polski. Zerwała z muzyką ostatecznie, kiedy w 1939 zdecydowała się objąć stanowisko wiceprezesa w polskim oddziale Pen Clubu. W latach 1963-1971 znajdowała się w Stanach Zjednoczonych, gdzie dawała też wykłady z literatury polskiej na uniwersytecie w Chicago. Kiedy przebywała w Polsce, zamieszkiwała głównie w swym domu w Kazimierzu nad Wisłą – tu spędziła też ostatnie lata życia. 

Do jej najznakomitszych dzieł należą:

Gaj oliwny – (1961 r.) powieść, której tematyka dotyka ludzkich losów powikłanych przez działania zbrojne II wojny światowej. Podjęta przez pisarkę problematyka ukazana została poprzez pryzmat psychiki małego dziecka, na którym ówczesna rzeczywistość pozostawiła niezniszczalne ślady. Poetyckie dzieło zawierające bogatą symbolikę.    

Tristan 1946 – historia miłosna przeniesiona z okresu średniowiecza w realia powojenne. Romans bez happy endu z udziałem wyniszczonego koszmarem wojny Polaka i prostej, szukającej swego miejsca w świecie Angielki.  Opowieść o tym, że nawet wielka miłość potrafi upaść w niesprzyjających okolicznościach życiowych i dziejowych.

Fantasia alla polacca – eseje inspirowane osobą i twórczością Stanisława Przybyszewskiego. Wnikliwe analizy i trafne spostrzeżenia dowodzą talentu krytycznoliterackiego pisarki. Podejmuje też ona tutaj kwestię żywotności artysty w świadomości kolejnych pokoleń i snuje rozważania nad popularnością, aktualnością i przydatnością dzieła po śmierci jego twórcy.

Cudzoziemka – (1936) to najlepsza powieść Marii Kuncewiczowej. Zawarła w niej studium psychologiczne kobiety, która nie potrafi odnaleźć swego miejsca na świecie. Mimo usilnych starań bohaterki Róży Żabczyńskiej oraz jej bliskich, wszędzie czuje się ona obca i niezrozumiana jak tytułowa „cudzoziemka”. Aby uciec od otaczającego ją świata bohaterka zagłębia się w świat własnych wspomnień, rozpatruje minioną młodość i żałuje faktu, że decydując się na założenie rodziny przekreśliła świetlaną przyszłość w roli artystki. Zrodzone w niej żal i gorycz zatruwają nie tylko ją samą, ale również jej rodzinę. Powieść, w której Kuncewiczowa wykorzystuje zdobycze wkraczającej na grunt literacki psychoanalizy. Stanowi też ono ważny krok w rozwoju polskiej prozy okresu dwudziestolecia międzywojennego. Dzieło zawiera liczne wątki autobiograficzne.