Szkice węglem - Maria Rzepowa

Podstawowe informacje o bohaterze

Maria Rzepowa jest główną i zarazem najbardziej tragiczną postacią noweli Henryka Sienkiewicza Szkice węglem. Jest niepiśmienną chłopką, ma około dwudziestu lat, mieszka wraz z mężem i rocznym synkiem we wsi Barania Głowa.

Charakterystyka zewnętrzna

Maria była nadzwyczaj piękną kobietą. Nosiła czepek, spod którego widać było czarne, śliczne włosy. Ubrana chodziła w białą koszulę ściągniętą czerwoną tasiemką. Miała szerokie plecy, biodra, ale była też smukła i gibka. Urody tej dopełniały czarne brwi, lekko opalona skóra, duże, czarne oczy, wiśniowe usta i cienki nos.

Charakterystyka wewnętrzna

To, co stanowi najważniejszą cechę Rzepowej i co czytelnik dostrzega od razu, to jej miłość do męża. Maria odrzuca zaloty Zołzikiewicza, broni się przed napastowaniem, nie ma zamiaru zdradzać Wawrzona. Jest osobą głęboko wierzącą i nawet myśl o zdradzie budzi w niej odrazę. Świadomość, że może zostać na gospodarce sama, bez męża, przeraża ją. Stara się więc zrobić wszystko, aby zapobiec poborowi męża do wojska. Jej droga jest pewnego rodzaju drogą krzyżową, drogą cierpień i upokorzeń, na które naraża się dla dobra swojej rodziny. Najpierw wraz z mężem występuje przed sądem chłopskim, w którym sędziami, paradoksalnie, są oszuści, wójt i ławnik Gomuła. Rzepowa, pragnąc pomóc mężowi, nieopatrznie przyznaje, że ten ją czasem bije i Rzepa zostaje w areszcie oraz musi zapłacić grzywnę. Potem Maria udaje się do księdza, który uważa, że los Wawrzona jest karą boską za jego pijaństwo. Następnie mówi o swej niedoli Jadwidze Skorabiewskiej, ale ta szybko o krzywdzie chłopki zapomina. Stary Skorabiewski natomiast zmusza biedną kobietę z dzieckiem na kolanach, aby czekała cały dzień, gdyż on właśnie przyjmuje gości. Kiedy wreszcie Rzepowa może się poskarżyć na swój los, okazuje się, że Skorabiewski w ogóle nie chce się mieszać w sprawy chłopskie i wysyła ją do urzędu w Osłowicach. W miasteczku Maria czuje się kompletnie zagubiona, nie ma pojęcia, w którą stronę się udać, jak załatwić swoją sprawę. Urzędnicy myślą, że jest pijana i wyrzucają za drzwi. Tak naprawdę Rzepowa jest ofiarą braku edukacji chłopstwa. Ona nie zna prawa, nie ma pojęcia, że dokument, którzy podpisał jej mąż, nie ma mocy prawnej, nie zna języka rosyjskiego, a urząd powiatu stanowi dla niej przerażający labirynt. Wraca do domu prawie obłąkana, obolała (bo przecież mdleje w drodze, jakiś chłop rzuca w nią kamieniem), poniżona (Ościeszyński, pan z dworu, śmieje się z niej). Kiedy cyniczny Zołzikiewicz wyrzuca ją za drzwi, czuje się pohańbiona, osamotniona i jest przekonana, że mąż zrozumie powody, dla których go zdradziła. Wawrzon jednak pod wpływem silnych emocji zabija żonę w bardzo brutalny sposób. Jeżeli życie Marii było pewną drogą krzyżową, to jej śmierć jest Golgotą, bo Wawrzon nie rozumie poświęcenia żony, jej troski, próby uratowania rodziny, nie docenia jej wysiłków. Zresztą małżeństwo Rzepów jest chyba typowym, patriarchalnym małżeństwem z niskich warstw społecznych końca XIX wieku. Rzepa ma zwyczaj bić żonę, gdy sobie wypije w karczmie, Maria ciężko pracuje, zajmując się małym dzieckiem i domem, ale jest przekonana, że bez męża nie da sobie rady. Ona musi radzić sobie z alkoholizmem męża, napastowaniem Zołzikiewicza (nie mówi o nim Wawrzonowi, bo boi się, że mąż tego nie zrozumie), pracą w domu i przy dziecku. Maria Rzepowa jest bohaterką pozytywną. Kocha męża, a najważniejszą wartością jest dla niej rodzina. Dla niej ponosi wielokrotnie ofiarę: błaga o pomoc, kogo się da, oddaje się Zołzikiewiczowi, ginie.