Motyw bólu po stracie - Motyw bólu po stracie w literaturze

Lament świętokrzyski

Utwór jest monologiem Matki Boskiej stojącej pod krzyżem Chrystusa. Matka wspomina wesołe chwile (zwiastowanie), przeżywa mękę syna, prosi o współcierpienie, pragnie, żeby Chrystus do niej przemówił. Kobieta nie jest przedstawiona jako święta, a jako matka – osoba, której najbardziej zależy na własnym dziecku, która rozpacza, gdy je traci. Utwór sprawia, że czytelnik poniekąd utożsamia się z Matką Boską, współuczestniczy w przeżywaniu cierpienia Chrystusa.

Topos Matki Boskiej Boleściwej pojawiał się nie tylko w poezji, lecz także w muzyce czy rzeźbie.

Jan Kochanowski Treny

Treny powstały z myślą o zmarłej córeczce Kochanowskiego – Urszulce. Dotyczą jej i właśnie jej są dedykowane. Gdy dziecko zmarło, miało zaledwie 2 lata. Poeta natomiast wychwala zalety, zasługi i umiejętności dziewczynki, tak jakby była osobą dorosłą. Nie dziwi to jednak w obliczu tragedii, jaką przeżył – wyobrażał sobie jaka by była jego córka w przyszłości, co jednak już nie mogło się spełnić w rzeczywistości, bo stracił ją na zawsze.

Cykl trenów jest wyrazem cierpienia po stracie Urszulki, jednak trzeba pamiętać, że Kochanowski stracił również drugą córkę – Hannę, a także przeżywał kryzys światopoglądowy. Tak czy inaczej Kochanowski wykazał się nowatorstwem w dziedzinie literatury – do tej pory treny były pisywane na cześć osób wybitnych, zasłużonych.

Antoni Malczewski Maria

Wojewoda nie jest zadowolony z małżeństwa Wacława, swojego syna, z Marią. Miecznik, ojciec dziewczyny, zauważa, że decyzja o ślubie z synem bogatego magnata była pochopna. Mężczyzna widzi postawę Wojewody i cierpienie córki.

Wojewoda natomiast planuje spisek. Postanawia wysłać Wacława i Miecznika na wojnę. W czasie nieobecności mężczyzn Maria zostaje utopiona przez postaci ukryte za karnawałowymi maskami. Gdy Miecznik i Wacław wracają, wpadają w rozpacz. Zamiast oczekującej ich dziewczyny widzą zwłoki. Wacław, jako typowy bohater bajroniczny, postanawia się zemścić – zabija swojego ojca. Miecznik natomiast całymi dniami przesiaduje przy grobach córki i wcześniej zmarłej żony.

Fabuła nie jest jedynie fikcją. Autor nawiązał do wydarzenia, które miało miejsce na Ukrainie w 2. połowie XVIII wieku. Doszło wtedy do ślubu Szczęsnego Potockiego z niżej urodzoną Gertrudą Komorowską. Ojciec mężczyzny kazał porwać Gertrudę – dziewczyna została uduszona, a jej ciało wrzucono do wody.

Władysław Broniewski Anka

Anka to seria siedemnastu wierszy poświęconych zmarłej córce poety – Joannie. Miłość między nimi była trudna. Broniewski rozstał się z żoną, wybuchła wojna. Mimo to dziecko było dla niego bardzo ważne. Gdy Joanna umarła (a była dorosłą kobietą), poeta załamał się, próbował odnaleźć ukojenie w alkoholu.

Jego wiersze wyrażają pustkę po nieodwracalnej stracie. Autor wie, że jego córka umarła, ale w jego sercu będzie na zawsze. Opisuje swoje uczucia i trudności związane z najgorszym okresem w swoim życiu.

Jest to wyraz bólu, cierpienia, pustki po stracie ukochanego dziecka – próba rozładowania przykrych emocji.

Doris Dorrie Błękitna sukienka

Książka opowiada o Babette, młodej kobiecie, która powoli otrząsa się po śmierci swojego męża. Zginął on na Bali w wypadku samochodowym.

Wdowa bierze udział w egzotycznej ceremonii pogrzebowej, jednak musi wrócić do Niemiec, gdzie czeka ją szara rzeczywistość. Samotna kobieta, żeby zapomnieć o negatywnych uczuciach chodzi na pobliski cmentarz. Nawiązuje tam znajomość z mężczyzną, który rozwiódł się z żoną. Wdowa postanawia skończyć z żałobą – idzie do butiku Alfreda i Floriana i kupuje niebieską sukienkę, która sprawia, że znów staje się piękną kobietą. Alfred obiecuje jej, że od tej chwili zmieni się jej życie. Jednak wkrótce mężczyzna umiera. Florian (będący wcześniej w związku z Alfredem) odnajduje Babette. Łączy ich cierpienie spowodowane śmiercią ukochanej osoby. Wkrótce udaje im się na nowo odnaleźć radość życia.

Błękitna sukienka doskonale pokazuje, jak czas leczy rany. Żeby znów zaznać szczęścia, trzeba wiele przejść, a często jedno zdarzenie może pomóc w zapomnieniu.

Autorka sama straciła męża – opisuje cierpienie na własnym doświadczeniu.

Inne przykłady literackie:

• Biblia (ukrzyżowanie Chrystusa – cierpienie Marii);
• George Byron Giaur (ból i zemsta spowodowane śmiercią Leili);
• Bolesław Prus Powracająca fala (rozpacz ojca po śmierci syna);
• Stefan Żeromski Siłaczka (chwilowa rozpacz po śmierci nauczycielki);
• Henryk Sienkiewicz Krzyżacy (rozpacz Zbyszka po śmierci Danusi);
• Stanisław Wygodzki Pamiętnik miłości (cierpienie po stracie córki zamordowanej w Oświęcimiu, ból po śmierci bliskich);
• Christel Zachert, Isabell Zachert Spotkamy się kiedyś w moim raju (próba wyzbycia się bólu po śmierci córki);
• Nicholas Sparks List w butelce (cierpienie po stracie żony);
• Viola Wein Rachmunes (cierpienie po odchodzeniu bliskich ludzi).