Motyw kobiety - Motyw kobiety w literaturze

Biblia – Maryja

Maria, Najświętsza Maryja Panna, matka Jezusa, jest jedną z naczelnych postaci Nowego Testamentu. Religia i kultura chrześcijańska dostrzega niepokalane poczęcie (dogmat wiary) oraz tworzy model człowieka idealnego, ponieważ Maryja nigdy nie popełniła grzechu. Matka Boża, zgodnie z wiarą, została wniebowzięta, czyli nie umarła, a jedynie została zabrana do Domu Ojca. W czasie życia towarzyszy ona Synowi w Jego wychowaniu, dorastaniu, a także cierpi, gdy Jezus umiera. Kult Maryi jest niezwykle popularny nie tylko w kościele rzymskokatolickim, ale również w prawosławnym.

Petrarka Sonety do Laury

Petrarka jest autorem cyklu sonetów, które dzielą się na dwie części: „do Laury żywej” i „do Laury umarłej”. Laura jest tu przede wszystkim kobietą-aniołem. Posiada niezwykłą urodę, jest piękną blondynką o niebieskich oczach, delikatną, nawet eteryczną istotą, którą poeta stawia na piedestale i pokazuje jak boginię. Laura jest uosobieniem dobroci, łagodności, piękna tego świata. Najprawdopodobniej Petrarka widział Laurę tylko raz w życiu, wobec czego jej obraz jest wyidealizowany, a poeta często używa hiperboli.

William Szekspir Makbet, Juliusz Słowacki Balladyna

Szekspir, a za nim Słowacki, tworzą model kobiety szatańskiej, złej. Lady Makbet, choć w zasadzie lojalna wobec męża, namawia go, by popełnił morderstwo. Kieruje nią żądza władzy, chęć bycia królową, posiadania większego majątku. Uważa się, że to właśnie ona odgrywa szczególną rolę w tragedii. Naturalnie Lady Makbet jest postacią jak najbardziej tragiczną, ponieważ jej małżeństwo rozpada się, oddala się od męża, popada w obłęd i targa się na własne życie. Swojej obsesji zabijania nie może także powstrzymać Balladyna. Zgodnie z ludowym kodeksem moralnym każda zbrodnia pociąga za sobą następną, a bohaterka nie potrafi wyjść z kręgu zła. Oczywiście kara następuje na ziemi, gdyż Balladyna ginie rażona piorunem. Warto podkreślić wykorzystanie w obu tekstach motywu krwi, ponieważ Lady Makbet snuje się po zamku, traci zmysły i ciągle widzi krew na rękach, a Balladyna po zamordowaniu Aliny ociera skrwawioną ręką czoło i owa plama nie daje się zmyć.

Władysław Stanisław Reymont Chłopi

Analizując tekst Reymonta nadzwyczaj często podkreśla się temperament Jagny, a dość rzadko mówi się o tym, iż kobieta ta była także artystką. Reymont wyraźnie mówi, że Jagna, zgodnie z ówczesnym kanonem mody, była najpiękniejszą kobietą we wsi i świetnie potrafiła podkreślać swoją urodę, dobierając odpowiednie stroje. Jej pisanki i wycinanki były najładniejsze w Lipcach, a poza tym Jagna była także niezwykle wrażliwa na piękno przyrody i w ogóle otaczającego ją świata. W tym wszystkim Jagna upodabnia się do typu artysty młodopolskiego i również, wyzwalając się z norm i konwenansów, popada w konflikt z mieszkańcami wsi, którzy nie akceptują jej zachowania.

Maria Kuncewiczowa Cudzoziemka

Bruno Schulz stwierdził kiedyś, że Cudzoziemka jest powieścią o złej kobiecie. Główna bohaterka, Róża, poślubiła Adama, ponieważ chciała zemścić się na innym mężczyźnie. Adama tak naprawdę nigdy nie kochała. Dlatego też nie zależało jej specjalnie na szczęściu rodzinnym. Była żoną, która zawsze podkreślała swoją wyższość, wytykała mężowi prawdziwe i wyimaginowane błędy, była wiecznie niezadowolona i sfrustrowana. Swoim zachowaniem terroryzowała całą rodzinę, znęcała się nad ludźmi psychicznie, chcąc tak naprawdę zemścić się za niespełnioną pierwszą miłość i rozczarowanie, które ją spotkało. Jak sam tytuł wskazuje, Róża była obca nie tylko mężowi, ale i dzieciom, otaczającemu światu, innym ludziom. Tragiczne jest to, że dopiero w chwili śmierci uświadomiła sobie, ile zła wyrządziła i zdała sobie wreszcie sprawę z tego, że była przykra dla męża, zmarnowała mu życie, odpłacając złem za dobro, które od niego nieustannie otrzymywała.

Inne przykłady literackie:

• Sofokles Antygona (kobieta trzymająca się swoich zasad moralnych)
• Bolesław Prus Lalka (Izabela jest kobietą żyjącą w krainie marzeń, nie potrafi docenić miłości, która ją spotyka)
• Michaił Bułhakow Mistrz i Małgorzata (Małgorzata paktuje z samym diabłem, by uwolnić ukochanego ze szpitala dla obłąkanych)
• Zofia Nałkowska Granica (Justyna popada w obłęd po dokonaniu aborcji)
• Sławomir Mrożek Tango (Eleonora jest przykładem kobiety wyzwolonej)