Motyw obozu koncentracyjnego - Motyw obozu koncentracyjnego w muzyce

Krzysztof Penderecki oratorium Dies irae na 3 głosy solowe, chór mieszany i wielką orkiestrę symfoniczną

Tekst utworu zaczerpnięty z dzieł ośmiu autorów, m.in. Ajschylosa, Valéry’ego, Aragona, Broniewskiego i Różewicza. Oddanie grozy oświęcimskiej apokalipsy wymagało użycia ekstremalnych środków muzycznych. W warstwie wokalnej kompozytor zastosował zróżnicowaną ekspresję chóralną: mowę, śpiew, krzyk i gwizd oraz partie solistów sięgające granic ich możliwości wykonawczych. Brzmienie orkiestry zostało wzbogacone udziałem syreny, łańcucha oraz zawieszonej i potrząsanej blachy, przynosząc efekt graniczący z hałasem (bruityzm). Przesłaniem utworu jest zwycięstwo życia nad śmiercią zawarte we fragmencie ze słowami Paula Veléry’ego: „Wstaje wiatr. Spróbujmy żyć”.

Jacek Kaczmarski Birkenau (płyta Mury w muzeum raju)

Opis nieczynnego krematorium, mówiący o jego makabrycznej przeszłości: „Porządny w pryzmach marnuje się opał / I zimny komin ma zbędne przestoje”. Wystygłe ruszty pieców, jęk wiatru w kominie i spopielone, pokryte gliną szczątki umarłych przywołują grozę minionej rzeczywistości. Pod obozowym niebem zalega cisza, tylko ślepe oko Boga przemierza raz na zawsze ustalone drogi.

Inne przykłady muzyczne

• Luigi Nono Ricorda cosa ti hanno fatto in Auschwitz (wspomnienie o Auschwitz)
• Jerzy Maksymiuk Oratorium oświęcimskie (hołd ofiarom Oświęcimia)
• Krzysztof Penderecki cz II Dies irae z Polskiego Requiem (męczeńska śmieć ojca Kolbe)
• Henryk Wagner Wiecznie żywi (pamięć o pomordowanych)
• Wojciech Kilar Requiem dla Ojca Kolbe (żałobne wspomnienie ojca Kolbe)
• Ilia Zeljenka Oświęcim (hołd ofiarom Oświęcimia)
• Nomadi La canzone del bambino nel vento (Auschwitz) (płyta Francesco Guccini e i Nomadi) (pamięci dzieci – ofiar Auschwitz)
• muz. Mojżesz Wajnberg, sł. Kostylew Warszawski alarm (hołd dzieciom – ofiarom Oświęcimia)
• T.Love Majdanek Oświęcim (płyta Częstochowa) (obozowy terror)
• Piotr Rubik Szatański, weselny chichot (płyta Świętokrzyska Golgota) (wspomnienie ofiar Oświęcimia)