Motyw wyzysku - Motyw wyzysku w malarstwie

Jerzy Duda-Gracz Jeźdźcy apokalipsy, czyli Fucha

Twórczość Jerzego Dudy-Gracza miała charakter publicystyczno-moralizatorski, a samego malarza nazywano wnikliwym satyrykiem. Używał symboli, aby obnażać głupotę ludzką, chciwość i fascynację pieniądzem. Obraz Jeźdźcy apokalipsy, czyli Fucha wzbudzał wiele kontrowersji i wielu krytyków uważało, że jego celem było oszukanie cenzury. Na pierwszym planie widzimy trzech mężczyzn, których wizerunek daleko odbiega od propagandowego peerelowskiego robotnika budującego socjalistyczną Polskę, wolną od imperialistycznych wpływów, w której klasa robotnicza nie jest wyzyskiwana. Ich miejsce zajmują krępi robole, w waciakach i gumiakach zaprzężeni do betoniarki, tępo pędzący przed siebie.

Plakat Nie chcesz powrotu kapitalistów

Socjalistyczny plakat propagandowy na referendum ludowe w 1946 roku. Głosujący mieli odpowiedzieć na trzy pytania, dotyczące likwidacji Senatu RP, utrzymania granicy na Odrze i Nysie Łużyckiej oraz socjalistycznego ustroju gospodarczego. Polska Partia Robotnicza prowadziła wtedy agresywną kampanię agitacyjną pod hasłem „3xTAK”. Na plakacie widać grubasa utożsamianego z kapitalistą, który wozi się na plecach robotnika. Takie ujęcie ma symbolizować wyzysk klasy robotniczej.

Inne przykłady

• Plakat Ogólnopolski protest pracowników służby zdrowia. Dość tego wyzysku (plakat agitacyjny stylistyką nawiązujący do peerelowskich plakatów propagandowych. Odnosi się do kryzysowej sytuacji w służbie zdrowia)
• Andy Warhol Dollar Sign (popartowska seria znaku dolara będącego symbolem rodzącej się konsumpcji, w której można dochodzić przyczyn wyzysku ludzi)
• Plakat radziecki Śmierć światowemu imperializmowi (plakat jest jednym z najlepszych środków wyrazu, które mają spełniać funkcję propagandową i agitacyjną. Tutaj realizuje socjalistyczne hasło walki z amerykańskim imperializmem – źródłem wyzysku klasy robotniczej)