Podstawowe informacje o bohaterze
Telimena – bohaterka Pana Tadeusza Adama Mickiewicza – jest opiekunką Zosi. Na podstawie jej wypowiedzi, można wysnuć wniosek, że jest krewną swej podopiecznej
hojność Państwa dla nas nie jest bez powodu… / Winni coś Soplicowie dla Horeszków rodu.
Czytamy, że kobieta „jest bogata pani”. Na tej podstawie możemy stwierdzić, że była kiedyś mężatką (pani, nie panienka). Bohaterka wspomina swój pobyt w Petersburgu. Asesor nazywa ją ciotką Tadeusza, jednak ona zaprzecza takim relacjom rodzinnym. Telimena, zwracając się do Sędziego, stosuje wprawdzie sformułowanie „brat” (podobnie jak on „siostra”), jednak takie nazewnictwo jest wynikiem przyjaźni między bohaterami. Kobieta planuje ponowne zamążpójście. Jej zaangażowanie i determinacja w osiągnięciu tego celu, zdradzają dojrzały wiek bohaterki. Kwestia lat Telimeny jest zastanawiająca, czytamy bowiem, że jest ona „przystojna i młoda” – tak określona zostaje przez narratora (por. wers 534, Ks. I), by, jeszcze w tym samym fragmencie, odszukać informację, że jest „pani ta niewiastą już w latach dojrzałą” – tak postrzega ją Tadeusz (por. wers 613, Ks. I).
Charakterystyka zewnętrzna
Telimena jest atrakcyjną, zadbaną i elegancką kobietą. Czytamy, że
Kibić miała wysmukłą, kształtną, pierś powabną.
Ponadto ma ciemne, długie włosy. Kiedy wróciła z lasu, Tadeusz zwrócił uwagę na zmarszczki na jej twarzy, zniszczoną cerę oraz ubytki w uzębieniu. Spostrzeżenia te są zapewne wynikiem krytycznego stosunku bohatera do Telimeny. Ponadto, jak sam zauważył, kobieta nie miała czasu poprawić makijażu, który zapewne ukrywał te niedostatki. Wszak bohaterka budziła zainteresowanie mężczyzn. Świadoma walorów swej urody, ubiera strojne, modne sukienki. Zwraca tym samym uwagę i, jak to miało miejsce podczas posiłku w zamku, naraża się na komentarze, że ubiera się nazbyt wytwornie. Do stroju dobiera efektowne dodatki – wstążki, wachlarz.
Charakterystyka wewnętrzna
Wspomniane dodatki nie pełnią tylko funkcji estetycznych. Kobieta często kokieteryjnie bawi się włosami czy wachlarzem. Lubi zwracać uwagę mężczyzn. Uwodzi niedoświadczonego Tadeusza. Kwestię zamążpójścia traktuje bardzo racjonalnie. Rozważa swoją przyszłość u boku Hrabiego lub Tadeusza. Analizowała szanse, wynikające ze związania się z którymś z mężczyzn,
Bo i rozum, i wielkie doświadczenie miała.
Snuje intrygi. Nie należy jednak potępiać jej zbyt pochopnie. Wszak bohaterka, gdy tylko orientuje się, że Tadeusz pragnie targnąć się na swoje życie, chce go powstrzymać. Fakt, że w ostatniej księdze czytamy o zaręczynach Tadeusza z Zosią, świadczy, że Telimena, poznając czystość uczucia łączącego jej podopieczną z młodzieńcem, pragnęła szczęścia innych. Jej dążenia do ponownego wyjścia za mąż wiążą się z obawą, że będąc starszą, samotną kobietą, stanie się w przyszłości ciężarem dla najbliższych. Szczerze kocha Zosię. Bohaterka jest obyta w świecie. Chętnie rozmawia o malarstwie i innych dziedzinach sztuki. Jest uważnym obserwatorem i dobrym słuchaczem, bowiem gdy tylko zorientowała się, że Tadeusz, zawstydzony z powodu braku wiedzy, nie rozmawia z nią zbyt chętnie na te tematy, wprowadza nowe wątki do konwersacji. Świadczy to również o takcie Telimeny. Jest kobietą znającą reguły rządzące światem towarzyskim, dlatego, by Zosia wydawała się bardziej interesująca, do momentu oficjalnego wprowadzenia jej na salony, pozwala, by dziewczynka zajmowała się ptactwem i nie dorastała „na oczach ludzi”. Bohaterka budzi naszą sympatię, nawet jeżeli nie pochwalamy jej poczynań, to rozumiemy pobudki jej działań.