Świętoszek - Damis

autor: Molier
epoka: Barok

Podstawowe informacje o bohaterze

Damis jest bohaterem dzieła Moliera, zatytułowanego Świętoszek. Na podstawie wypowiedzi mężczyzny, który jest zainteresowany siostrą swego przyszłego szwagra, możemy wysnuć wniosek, że jest zakochanym młodzieńcem. Mieszka wraz ze swoim ojcem Orgonem oraz jego żoną Elmirą, a także siostrą Marianną. Matka rodzeństwa zmarła.

 

Charakterystyka wewnętrzna

Bohatera poznajemy, gdy jego babcia gani go, nazywając „głuptasem”. Pani Pernelle dodaje także, że rozmawiała już kiedyś na temat Damisa z jego ojcem, któremu tłumaczyła, że

z syna pociech nie zazna, / Jeśli będzie w ten sposób chował go na błazna.

Negatywne uwagi wypowiedziane przez wzburzoną matkę Orgona, która wszystkim domownikom wytykała ich wady, bohater „przyjął” bardzo spokojnie. Damis nie reaguje emocjonalnie, gdy starsza pani krytykuje go i obraża. Wynika to zapewne z jego szacunku do babci. Tym niemniej, jeszcze w tej samej scenie poznajemy gwałtowność młodego człowieka. Bohatera złości postawa obłudnika, któremu udaje się „wodzić za nos”, szanowanych przez Damisa, członków rodziny. Młody człowiek jest szczery i głośno wyraża swoje poglądy, deklaruje:

Kłamać nie chcę i mówię tutaj najwyraźniej

Następnie prezentuje swoje stanowisko, nie zważając na innych. Złość, jaką żywi do Świętoszka, często „przybiera” formę gróźb. Czytamy, jak bohater odgraża się słowami:

  • Przy pierwszej sposobności zdepcę tego płaza!
  • Czekajcie tylko, zaraz obetnę mu uszy!
  • Pozwólcie mi, nauczę rozumu panicza.
  • Ubiję go na miejscu i skończę rzecz całą.

Podobne groźby adresuje do pana Zgody, który przyszedł „w imieniu” Świętoszka, np.

A gdyby tak woźnieńskiej waszej wielmożności / Przez tę sukienkę kijem porachować kości?.

Na podstawie przytoczonych cytatów można wysnuć wniosek, że Damis jest agresywnym, skorym do bijatyki młodzieńcem, używającym zamiast rozumu pięści. Taka charakterystyka wydaje się być dosyć krzywdząca, bowiem należy pamiętać, że mężczyzna chciał chronić swojego ojca przed zgubnymi skutkami „przyjaźni” z kłamcą. Najprawdopodobniej to poczucie bezradności powodowało, że Damis reagował tak emocjonalnie. Ponadto ważnym czynnikiem usprawiedliwiającym zachowanie bohatera jest jego wiek. Świadomy „wybuchowego” charakteru swego siostrzeńca, Kleant upomina go słowami:

Mówisz, jak młodzikowi jedynie przystało. / Radzę ci, uśmierz swoje wybuchy dziecinne!

Damis bardzo nerwowo reaguje na jawne zakłamanie Świętoszka, ale nie krytykuje ojca. Wprawdzie nie może zrozumieć tego swoistego „zauroczenia” osobą obłudnika, ale nawet w sytuacji konfliktowej, gdy ojciec nie wierzy jego słowom, bohater szanuje jego krzywdzącą decyzję i opuszcza swój dom rodzinny. Jeszcze większy podziw powinna budzić postawa mężczyzny, który wrócił do domu, by „być przy boku” swego oszukanego ojca. Bohater nie wypomina rodzicowi jego naiwności względem Świętoszka, a bezwzględności wobec własnego potomka. Świadczyć to może o ogromnym autorytecie, jakim cieszył się w domu ojciec rodziny. Damis jest bohaterem, który budzi naszą sympatię. Jest porywczy i „wybuchowy”, ale dzięki emocjonalnym reakcją staje się szczery i autentyczny. Ponadto zależy mu na spokoju i szczęściu rodziny oraz na „dobrym imieniu” ojca.

Anna Kozioł