Dżuma - Doktor Bernard Rieux

Podstawowe informacje o bohaterze

Doktor Bernard Rieux jest głównym bohaterem powieści Dżuma Alberta Camusa i, jak okazuje się na samym końcu, również narratorem. Pochodził z biednej rodziny robotniczej. Miał około trzydziestu pięciu lat. Był żonaty, jednak ciężko chorą żonę wysłał do sanatorium przed wybuchem epidemii, a ponieważ życie małżeńskie nie było aż tak szczęśliwe, obiecał jej, że po powrocie zaczną wszystko od nowa. Rieux nie dostał jednak takiej szansy, ponieważ jego żona zmarła wtedy, gdy bramy Oranu były zamknięte.

Charakterystyka zewnętrzna

Opis wyglądu doktora Rieux znajduje się w notatkach Tarrou. Wynika z nich, że ma „kwadratową twarz”, niebieskie oczy, duży nos, pełne wargi, które najczęściej są zaciśnięte, ciemne, krótkie włosy. Jest średniego wzrostu, ale ma silne, mocne ramiona. Oprócz tego ma opaloną skórę i zazwyczaj nosi ubrania w ciemnych kolorach.

Charakterystyka wewnętrzna

Rieux jest przede wszystkim lekarzem z powołania. Bycie lekarzem jest dla niego nie tylko pasją, ale misją. Uważa, że ma moralny obowiązek ratować chorych, niezależnie od tego, czy naraża swoje życie i zdrowie, czy też nie. Życie ludzkie ma dla niego najwyższą wartość. Dlatego też Rieux nigdy nie ma wątpliwości, nigdy nie waha się, nie odczuwa strachu. Poza tym Rieux nie dzieli ludzi na „dobrych” i „złych”, nie ocenia, komu warto pomóc, a komu należy tej pomocy odmówić. Uważa, że wszyscy są równi i tylko dlatego, że są ludźmi, zasługują na pomoc. Sam mówi o człowieku tak: „[…] w ludziach więcej rzeczy zasługuje na podziw niż pogardę”. Doktor nie sądzi również, że jego praca jest heroiczna i pełna poświęceń, uważa ją za całkiem zwyczajną i normalną, nie oczekuje braw, poklasku i podziwu. Jest człowiekiem bezkompromisowym w walce, ale skromnym i nieopowiadającym o sobie zbyt wiele. Wszystko to sprawia, że ludzie mu ufają, wierzą w jego możliwości i dobroć i chcą mu pomagać. Dlatego też na przykład organizują oddziały sanitarne. Jego praca stanowi tak naprawdę przykład walki z absurdem tego świata. Wygląda to tak, jakby Rieux mówił „nie” absurdalnej sytuacji, w której znalazło się miasto, złu, które powinno być kojarzone z chorobą, śmierci, która zabiera nawet niewinne dzieci. Rieux po prostu się nie zgadza z tym, co dzieje się w mieście, buntuje się przeciwko zaistniałej sytuacji, walczy, bo to nadaje sens jego życiu. Przyjmuje więc postawę aktywną, bo tylko ona świadczy o jego człowieczeństwie. Poza tym Rieux jest zdany wyłącznie na siebie, jest człowiekiem niewierzącym w Boga i racjonalistą, który nie szuka oparcia. Jednak mimo swojej sceptycznej postawy wobec wiary potrafi porozumieć się ze wszystkimi, np. z ojcem Paneloux, bo ten wierzy głęboko w dobroć doktora. Nie oznacza to jednak, że doktor nie czuje się osamotniony. Niewątpliwie odczuwa brak żony, choć natura samotnika i człowieka raczej skrytego nie pozwala mu się do tego przyznać. Rieux nie ocenia więc Ramberta, rozumie, że rozłąka z ukochaną kobietą może być cierpieniem ponad siły człowieka. Owa skrytość utrudnia mu kontakty z ludźmi, ponieważ Rieux nigdy nie mówi o matce, nie wyznaje żonie miłości, nie komentuje pewnych spraw, nie uważa, że słowa są czasem potrzebne. Nawet przyjaźń z Tarrou nie sprawia, że staje się bardziej otwarty. Tylko w jednym momencie Rieux przyznaje się do bólu i cierpienia – po stracie żony. Konstruując postać doktora Rieux, Albert Camus zawarł w tym bohaterze wszystkie zasady stworzonej przez siebie filozofii egzystencjalnej, która głosiła, że życie człowieka jest kruche i ulotne, że ciągle styka się z absurdem tego świata i że obowiązkiem każdego jest bunt i walka z zaistniałą sytuacją.