Powrót posła jest pierwszą polską komedią polityczną. Gatunek ten powstał w epoce oświecenia i był dla niej charakterystyczny. Bliski jest satyrze. Utwór cechuje wartka oraz nieskomplikowana akcja i szczęśliwe zakończenie (ślub Teresy i Walerego oraz Agatki i Jakuba). Tło dla akcji stanowi ważne wydarzenie historyczne (Sejm Wielki). Może być ona oparta na programie reform jakiegoś stronnictwa politycznego (program obozu reformatorskiego). W sposób zabawny, ale i ośmieszający przedstawia ludzkie wady (negatywne cechy sarmatyzmu u Gadulskiego, powierzchowne zapatrzenie w kulturę Zachodu u Starościny, fircykowatość u Szarmanckiego). Jej celem jest moralizatorstwo i dydaktyzm, ma propagować określoną opcję polityczną.
Utwór (poza opisanymi powyżej cechami komedii charakterów) posiada cechy komedii klasycznej. Zachowana została arystotelesowska reguła trzech jedności. Akcja jest prosta, jednowątkowa i zwięzła. Jej rdzeń stanowi schemat (charakterystyczny zresztą dla komedii molierowskiej): dwóch amantów (jeden pozytywny, drugi negatywny) konkuruje o jedną pannę, panna ta sprzyja kawalerowi pozytywnemu, zaś jej rodzice się na niego nie godzą, a ponadto chcą ją wydać za amanta negatywnego. Wszystkie zdarzenia mają miejsce w czasie trwania jednego dnia i dzieją się w wiejskiej posiadłości Podkomorzych. Ponadto Powrót posła napisany został wierszem. Jest to regularny trzynastozgłoskowiec, często łamany między kwestiami postaci. Spinają go rymy parzyste, dokładne (na przykład, z samego początku sztuki: „krząta” – „dziesiąta”, „ranka” – „śmietanka”, „zdrowa” – „gotowa”). Zachowany został także klasyczny podział na akty i sceny (trzy akty, dwa pierwsze po dziewięć scen, ostatni siedem). Utwór składa się w większości z dialogów (lub monologów). Jest mało didaskaliów, a jeśli się pojawiają, to informują głównie o tym: które postacie znajdują się aktualnie na scenie, co w danej chwili bohaterowie robią (na przykład: „[Podkomorzy] odpieczętowawszy [list od syna]”, „[Walery] z uczuciem całując ręce Teresy”, „[Szarmancki] klękając z zmyślonym zapałem”) lub w jaki sposób mówią (na przykład: „[Starosta mówi] Z pasją”, „[Starosta mówi] Z urąganiem”, „[Szarmancki] Krzyczy”).