Geneza utworu
Zapiski więzienne obejmują okres 3 lat, od 25 września 1953 roku do 26 października 1956 roku. Prymas Polski został aresztowany pod zarzutem przeciwdziałania „porozumieniu pomiędzy rządem a Kościołem”. W więzieniu całkowicie poświęcił się pracy naukowej, powstało w tym okresie wiele dzieł, w tym Zapiski…
Pierwotnie książka nosiła tytuł Zapiski z rozmów. Kazimierz Kąkol, przesyłając ją do redakcji Życie Literackie, opatrzył tytułem Człowiek walki, odpowiedzialności i odwagi, a potem, jak sam powiedział, nie wie kto i kiedy zmienił ten tytuł na Zapiski więzienne. Książka jest efektem doświadczeń i przemyśleń Kardynała Tysiąclecia dotyczących różnych aspektów jego życia więziennego, ale też rozważań o sytuacji narodu w czasie wzmożonego ucisku komunistycznego i walki z Kościołem.