Poezja Morsztyna - Interpretacja utworów

Utwór Do trupa jest przekładem sonetu Marina zatytułowanego Ad un cadavere. Podmiot liryczny to nieszczęśliwie zakochany człowiek, który kieruje swoje spostrzeżenia do „ty” lirycznego. Już tytuł dzieła wskazuje na nieboszczyka jako adresata owych wyznań, co potwierdza lektura sonetu („Leżysz zabity (…) strzałą śmierci”). Utwór jest zbudowany zgodnie z rygorystycznymi wyznacznikami gatunku (cztery strofy, dwie pierwsze mają cztery wersy, dwie kolejne - trzy) i ma charakter erotyczno-refleksyjny. Miłość jest tu źródłem cierpienia tak silnego, że nieszczęśliwie zakochany porównuje stan swej duszy i ciała do sytuacji, w jakiej znajduje się nieboszczyk. Zaskakujący jest wniosek, jakoby trup ma być szczęśliwszy od cierpiącego kochanka.

Cuda miłości [Przebóg! Jak żyję, serca już nie mając?]

Uczucie miłości jest również tematem kolejnego wiersza zatytułowanego Cuda miłości. Pierwszy wers utworu nawiązuje do sonetu Luigiego Groto i realizuje jeden z popularniejszych tematów włoskiej poezji miłosnej. Podmiot liryczny, zakochany człowiek, skupia się na swoim wnętrzu, nie rozumie swoich reakcji, które są wynikiem stanu jego uczuć:

Jak żyję, serca już nie mając?

Mężczyzna jest nieszczęśliwy. Miłość jest źródłem wewnętrznego napięcia i sprawia, że logiczna analiza odczuć nie przynosi ulgi. Tekst, podobnie jak wcześniejszy liryk, ma regularną budowę sonetu i charakter refleksyjno- erotyczny.

Niestatek [Oczy są ogień, czoło jest zwierciadłem...]

Następny utwór Morsztyna Niestatek również traktuje o zakochanym człowieku. Liryk jest parafrazą wiersza Amatorum inconstantia (Niestałość kochanków) włoskiego twórcy J. M. Toscanusa. Wiersz stanowi „portret” kobiety. Charakterystyki jej wyglądu zewnętrznego dokonuje podmiot – mężczyzna, który jest uczuciowo związany z opisywaną niewiastą. Oblubienicę przedstawiono jako piękną istotę lub brzydką szkaradę (jej ząb został porównany do „szkapiej kości”). Różne oblicza tej samej kobiety są wynikiem aktualnego stosunku mężczyzny do ukochanej. Walory jej urody są godne podziwu, gdy kochankowie przeżywają szczęśliwe chwile. Jednak te same elementy jej wyglądu zewnętrznego tj. oczy, czoło, usta, zęby, cera, włosy budzą w podmiocie wstręt i odrazę, gdy para pozostaje skłócona.