Kartoteka - Intertekstualność utworu

Kartoteka bezpośrednio nawiązuje do znanych utworów literackich. Chór Starców to pewna kontynuacja antycznej tragedii. Starcy przywołują też urywki fraszek Kochanowskiego, Odę do młodości Mickiewicza. Podobieństwo do utworu Czekając na Godota jest dostrzegalne w scenie, w której występują Gruby i Pan z Przedziałkiem – w dramacie Becketta są Lucky i Pozzo. Słowa Czepca z dramatu Wyspiańskiego: „Cóż tam, panie, w polityce?” zostają w nieco zmienionej postaci przywołane przez Wujka: „A jak tam w sztukach pięknych, w literaturze?… polityce?”. Różewicz nawiązuje też do Ferdydurke Gombrowicza. Scena egzaminu dojrzałości budzi jednoznaczne skojarzenia z lekcją języka polskiego.

 

Nawiązaniem (choć mniej zauważalnym) do twórczości Kafki są: Gość w Cyklistówce i Gość w Kapeluszu. Pojawia się również używany m.in. przez Stanisława Wyspiańskiego w Wyzwoleniu motyw „teatru w teatrze”.

Na zasadzie kontrastu można też zestawić Bohatera z Konradem z Dziadów Adama Mickiewicza. Ten pierwszy leży, nie ma chęci na działanie, drugi – czuje wielki przypływ energii. Bohater parafrazuje też słowa Konrada („Ze słowami jest o wiele gorzej, niż nam się wydaje. Język kłamie myślom, rozumie pani”), co wskazuje na powinowactwo romantyczne.

 

Kartoteka to również zbiór aluzji politycznych i nawiązań do rzeczywistości: stalinowskich przesłuchań, zatajania wiadomości na swój temat, zmian życiorysów, pseudonimów konspiracyjnych, nadrabiania zaległości oświatowych w czasach powojennych, propagandowego zakłamania itd.