Motyw miasta - Motyw miasta w muzyce

George Gershwin An American in Paris (Amerykanin w Paryżu)

Amerykanin zwiedza Paryż, spacerując z fantazją po Polach Elizejskich - energiczny pierwszy temat prowadzą skrzypce i obój. Próbuje ominąć taksówki, co ilustruje motyw instrumentów smyczkowych i użycie czterech autentycznych klaksonów paryskich taksówek. Przechodzi koło kawiarni, skąd dobiegają dźwięki macziczy – motyw puzonów. Drugi temat (klarnet) cechuje silny amerykański akcent. Zwalnia kroku i omija z szacunkiem zagadkowy obiekt (kościół? Grand Palais?) – rożek angielski. Trzeci temat (skrzypce) – Amerykanin przekracza most na Sekwanie. Zasiada na tarasie kawiarni (statyczna wersja trzeciego tematu), gdzie doznaje tęsknoty za domem (solo trąbki). Nastrój podnosi spotkanie z rodakiem – radosny charleston duetu trąbek. Chwilowy powrót nostalgii przechodzi w burzliwy finał orkiestry, który zapowiada wesołą zabawę przed powrotem do domu.

Bajm Taka Warszawa (płyta Beata Platynowa)

Podmiot liryczny personifikuje Warszawę: „Nie dogoni mnie, / nie dogonię jej, / kiedy tak zrywa się nad ranem”. Miasto budzi mieszkańców, którzy giną w jego cieniu: „W końcu to, / całkiem duże miasto”. Warszawa może tak, jak człowiek – kochać i nienawidzić, potrzebować czułych słów. Warszawa jest dziwnym miastem, jej dziwność udziela się mieszkańcom. Potrafi otoczyć opieką przybyłych: „Kiedy pierwszy raz przytuliła mnie, / czułam się jak bym była dzieckiem”. Po latach wspomnienie miasta, które „czule” otarło łzy, jest ciągle żywe.

Inne przykłady muzyczne

• F. Delius Paris. The Song of a Great City (Paryż. Pieśń wielkiego miasta) (poetycka wizja miasta)
• L. Russolo Risveglio di una città (Przebudzenie miasta) (odgłosy gwaru ulicznego)
• O. Respighi Le fontane di Roma (Fontanny rzymskie) (cztery najpiękniejsze fontanny Rzymu)
• muz. A. Tansman, libretto K. Jooss La grande ville (Wielkie Miasto) (wielkomiejskie rozrywki)
• R. Addinsell Warsaw Concerto (Koncert Warszawski) z filmu Dangerous Moonlight (hołd okupowanej Warszawie)
• Bajm Święte miasto (płyta Nagie skały) (dalekowschodnie miasto)
• T. Love Warszawa (płyta Wychowanie) (pijana twarz stolicy)
• muz. J. Skrzypczak, sł. J. Krynicz, wyk. Czerwone Gitary Miasta i ludzie (płyta Na fujarce) (wrogie miasto)
• muz., sł. i wyk. Cz. Niemen Sen o Warszawie (płyta Czas jak rzeka) (zachwyt nad miastem)
• muz. ludowa, sł. A. Osiecka, wyk. M. Umer Miasteczko Bełz (płyta Pięć Oceanów. Ocean Granatowy) (powojenna rzeczywistość gminy żydowskiej)