Motyw ucznia - Motyw ucznia w muzyce

muz. Paul Dukas według ballady Johanna Wolfganga Goethego Der Zauberlehrling (Uczeń czarnoksiężnika) na orkiestrę

Historia młodego adepta magii, który wykorzystuje nieobecność mistrza, aby wypróbować podpatrzone zaklęcie. Krótki, powolny wstęp przywołuje obraz tajemniczej siedziby czarnoksiężnika – motyw czarów (skrzypce na tle altówek i wiolonczel). Pozostawiony bez opieki uczeń (ruchliwy motyw ucznia spokrewniony z motywem czarów) lekkomyślnie rozkazuje miotle nosić wodę – motyw magicznej miotły (fagot). Miotła ubiera zniszczony kaftan i posłusznie zaczyna nosić wodę ze źródła w drewnianym wiadrze. Niestety, uczeń zapomniał zaklęcia, które odczarowuje miotłę. W panice siekierą rozcina miotłę na dwie części i odtąd już dwie miotły noszą wodę (rąbanie miotły ilustruje skrzeczący dźwięk fagotu). Wrażenie przybierającej wody oddane zostało za pomocą stopniowego narastania brzmienia orkiestry (crescendo). Przerażony uczeń wzywa na pomoc mistrza. Powrót czarnoksiężnika w ostatniej chwili ujarzmia magiczne moce i zapobiega powodzi (monumentalne trójdźwięki instrumentów dętych blaszanych). W zakończeniu powraca spokojny charakter wstępu, przygotowujący nieoczekiwany, żartobliwy finał.

muz. i wyk. Farben Lehre, sł. Wojciech Wojda Matura 2001 (płyta Wiecznie młodzi)

Opowieść podmiotu lirycznego o dniu, w którym jego ukochana dziewczyna zdaje maturę: „Nie ma czasu dla mnie w ogóle / Nie śpi po nocach, strasznie się boi”. Bardzo mu jej żal. Przywołuje atrybuty maturzysty: schludny strój (marynarka) i staranna fryzura oraz nazwiska wybitnych literatów – Broniewskiego i Stachury. Podobne maturalne przeżycia ma kolega podmiotu lirycznego: „Nie ma czasu na piwo w ogóle / Puchną oczy, w gardle suszy / Szkoda mi tak młodej duszy” Pociesza maturzystów, że w razie niepowodzenia warto pamiętać, iż to nie świadectwo maturalne, lecz szczere chęci są gwarancją sukcesu.

Inne przykłady muzyczne

• L. van Beethoven IV Koncert fortepianowy G-dur op. 58 (dedykacja dla ucznia arcyksięcia Rudolfa Habsburga)
• W. Chmielowska Pilna uczennica z cyklu Światek dziecięcy (podręcznik dla najmłodszych adeptów pianistyki)
• J. Garścia Bagatele op. 40 (dedykacja dla Dzieci Społecznego Ogniska Muzycznego w Katowicach-Ligocie)
• muz. R. Twardowski, libretto kompozytora Rzeźby mistrza Piotra według ballady J.W. Goethego Uczeń czarnoksiężnika (śmierć lekkomyślnego ucznia)
• W. Smorawiński Studium gitarowe dla zaawansowanych (podręcznik gry na gitarze)
• muz. K. Klenczon, sł. J. Kossela, wyk. Czerwone Gitary Matura (płyta The Best of Czerwone Gitary) (porażka maturzysty)
• muz. S. Krajewski, sł. J. Kondratowicz, wyk. Czerwone Gitary Uczę się żyć (płyta Czerwone Gitary 2) (nauka życia we dwoje)
• muz. R. Jusis i M. Przytuła, sł. R. Jusis i M. Margielewski, wyk. R. Jusis Jutro odpowiem (płyta Elektrenika) (nauka na błędach)
• muz. P. Rubik, sł. Z. Książek, wyk. D. Jarema, M. Miecznikowski, J. Radek, J. Słowińska, Ten nie może być moim uczniem (płyta Golgota Świętokrzyska) (uczeń Jezusa niesie swój krzyż)
• muz. i wyk. Long & Junior, sł. Spa-Gel Śpiewać uczę się (płyta Śpiewać uczę się) (estradowa lekcja śpiewu)