Inny świat - Natalia Lwowna

Podstawowe informacje o bohaterze

Jedna z postaci, której losy opisywane są w dziele Gustawa Herling-Grudzińskiego Inny świat. To Natalia dostarcza narratorowi książkę Dostojewskiego Zapiski z martwego domu, która ułatwia mu przetrwanie obozowego piekła.

Charakterystyka zewnętrzna

Natalia Lwowna pracuje początkowo w obozowym biurze rachmistrzów. Zwraca uwagę jej ostrożny chód, ciągła czujność, rozwlekły sposób mówienia. W łagrze chodzą słuchy, że pracę w biurze zawdzięcza chorobie serca, mówi się też o tym, że rozstrzelano niegdyś jej ojca. O wyglądzie zewnętrznym bohaterki powściągliwy zwykle narrator pisze całkiem sporo. Informuje więc czytelnika o tym, że Natalia nie była ładna, przez co nie groziły jej zaczepki czy agresja. Wspomina się o jej obwisłych policzkach, ogromnych oczach, „brzydkiej twarzy”. Mimo to bohaterka budzi powszechną sympatię.

Charakterystyka wewnętrzna

Natalia jest osobą wrażliwą, pełną dobroci i ciepła, zupełnie nie przystającą do realiów obozowego żywota. Jej bezinteresowność, skłonność do pomocy pozwala jej nawet pozyskać życzliwość „urków”. Łatwo ulega wzruszeniom i często płacze. Siłę i nadzieję dla przetrwania koszmaru obozów czerpie ona z powieści Dostojewskiego Zapiski z martwego domu. Pożycza ona tę książkę narratorowi, ale po dwóch miesiącach prosi o jej zwrot, jako że, jak sama mówi, nie może bez niej żyć. Lektura dzieła wielkiego rosyjskiego realisty uzmysławia jej, że nawet w obozie człowiekowi nie da się całkowicie zabrać jego prawa do wolności. Zawsze pozostanie mu bowiem wybór czasu i sposobu śmierci. Właśnie samobójstwo jest ostatnim aktem odwagi i nieposłuszeństwa wobec oprawców i zniewolenia. Natalia jest zafascynowana ideą odebrania sobie życia. Kilka tygodni po krzepiącym dla więźniów barakowym przedstawieniu obóz obiega wiadomość, że Natalia próbowała się zabić. Przecięła ona sobie żyły obu rąk, mając nadzieję na rychłą śmierć. Dzięki szybkiej reakcji towarzyszki z baraku bohaterka została przeniesiona do szpitala i odratowana. Po tej nieudanej próbie samobójczej nie przywrócono już jej do biura rachmistrzów, lecz przydzielono do pracy w kuchni. Także tutaj dał o sobie znać jej dobry charakter – Natalia wynosiła jedzenie pozostałym więźniom. Ostatecznie trafia do grupy kobiet zajmujących się cerowaniem worków. Narrator widzi ją często z daleka, ale nie zamieniają już więcej ani słowa. Natalia Lwowna jest postacią tragiczną. Nieudana próba samobójcza stanowi dla niej załamanie światopoglądu. Wiele myślała o odebraniu sobie życia, lecz brakowało jej odwagi, by się na swe życie targnąć. Kiedy zaś wreszcie to zrobiła, okazało się, że nawet ta droga nie stanowi ucieczki z obozu. Powstrzymanie Natalii przed samobójstwem – w jej odczuciu jedynym możliwym w łagrze aktem wolności – jest dla niej ciężarem psychicznym nie do zniesienia. Odtąd wszelka nadzieja w niej gaśnie i jest świadoma (podobnie jak Fin Karinen), że od obozu nie ma ucieczki. Bohaterkę z narratorem łączy niezwykła, nieco intymna więź. Tylko on zna bowiem jej marzenia, rozumie jej przemyślenia i wie, czym dla Natalii była owa próba samobójcza. Jednak ta wiedza, która wcześniej łączyła te dwie postaci, na końcu okazuje się dzielącą ich barierą, której nie da się przekroczyć. Natalia jest także postacią niejednoznaczną, czego sama ma świadomość. Chciałaby zdobyć się na ów akt odwagi i desperacji, ale ciągle się waha; szuka nadziei u Dostojewskiego, chociaż ma świadomość paradoksalnego wymiaru tego działania; pragnie być silna wewnętrznie, ale często ulega swoim słabościom. To jedna z najlepszych konstrukcji postaciowych w Innym świecie, z bogatą motywacją psychologiczną swoich myśli i czynów.