Odprawa posłów greckich - Odprawa posłów greckich streszczenie

Treść tragedii Kochanowskiego opiera się na fragmencie mitu trojańskiego, który znany był autorowi przede wszystkim z Iliady Homera. Punktem wyjścia jest tu przybycie posłów greckich, którzy żądają oddania Heleny, prawowitej małżonki Menelaosa, kobiety porwanej ze Sparty przez Parysa (tu Aleksandra). Utwór przedstawia przebieg narady wojennej, jej następstwa i zapowiedź zagłady Troi. Akcja obejmuje pięć epizodów poprzedzonych prologiem, a zakończonych epilogiem.

Prolog

Prolog stanowi mowa Antenora, który wprowadza czytelnika w akcję, szkicując obraz sytuacji – przybycie posłów do Troi, haniebny czyn Aleksandra, konieczność oddania Heleny, zabiegi królewicza, który intryguje, rozdaje upominki i szuka poparcia dla planów wojennych, by zapobiec oddaniu Heleny.

Epizod pierwszy

Jest on jak gdyby potwierdzeniem słów Antenora z prologu. Treść tego fragmentu opiera się na rozmowie Antenora i Aleksandra. Królewicz pragnie przekonać Antenora do swoich racji i uzyskać jego głos na mającej się odbyć radzie. Aleksander powołuje się przede wszystkim na łączącą ich przyjaźń, wygłaszając między innymi zdania:

• Wymówki nie masz, gdy przyjaciel prosi.
• Ręka umywa rękę, noga nogi/Wspiera, przyjaciel port przyjacielowi.
• W potrzebie, mówią, doznać przyjaciela.

W ten sposób Aleksander pragnie wzbudzić litość Antenora, choć ten broni się, mówiąc, że zawsze kieruje się prawdą i sprawiedliwością, a poprzeć może każdego, kto wyznaje te same zasady.

Pierwsza pieśń chóru

Słynna pieśń rozpoczynająca się od słów:

By rozum był przy młodości.

Gdyby młodzi byli mądrzejsi i roztropniejsi, mniej byłoby trosk na świecie. Młodzi ulegają żądzom, tracą majątki, sławę, zdrowie, postępują pochopnie i nierozważnie, wpędzając ojczyznę w kłopoty. Pieśń ta jest komentarzem do postępowania Aleksandra.

Epizod drugi

Rozmowa Heleny z Panią Starą. W monologu Helena żałuje, że uciekła z kraju, w którym była poważana, szanowana, była królową i matką. W Troi jest w zasadzie nikim, nie wie, jak ma powrócić do kraju męża i jak mu spojrzeć w oczy. Potem mówi o Fortunie, która niektórym hojną ręką rozdaje dary, a innym skąpi.

Druga pieśń chóru

Pieśń o władzy:

Wy, którzy pospolitą rzeczą władacie.

Władza jest boskim darem, a rządzący powinni przede wszystkim dbać o dobro poddanych, a dopiero na końcu myśleć o własnych korzyściach. Poza tym władcy są odpowiedzialni przed Bogiem i dlatego wszystkich powinni traktować równo, a ich występki już niejedno państwo doprowadziły do zguby.

Epizod trzeci

Ta część jest najważniejsza, dotyczy bowiem relacji z rady. Wydarzenia opowiada Helenie poseł. Po tym, jak król Priam poprosił o wydanie opinii przez radę, pierwszy głos zabrał Aleksander, który naturalnie przekonywał, aby Helenę pozostawić w Troi.
Argumenty Aleksandra:

• Powołując się na najwyższe wartości, Boga, łaskę ojcowską i zdanie mężów, przypomina, że mimo królewskiego pochodzenia, był pasterzem, w młodości nie bawił się i nie korzystał z życia.
• Podkreśla, że bogini Wenus sama dała mu Helenę, a darów boskich się nie odrzuca. Poza tym, jeżeli dostał Helenę, to Wenus nie pozwoli mu jej wydrzeć.
• Przypomina starą historię Medei, którą rzekomo Grecy mieli porwać i nigdy nie oddali.
• Odwołuje się również do zburzenia Troi przez Greków dowodzonych przez Heraklesa i porwania przez niego Hezjony, siostry Priama.

Argumenty Antenora:

• Już na początku przypomina, że Aleksander pogwałcił święte prawa poselskie, że był w kraju szlachetnego człowieka, któremu porwał żonę. Menelaos ze wstydem prosi o oddanie żony, którą Antenor radzi zwrócić natychmiast Grekom.
• Ostrzega, że wybuchnie wojna, bo Grecy nie zniosą tej zniewagi, a Trojańczycy zapłacą krwią za małżeństwo Aleksandra.
• Zbija argument Aleksandra o łaskawej Wenus, mówiąc, że królewicz powinien bać się gniewu dwóch pozostałych bogiń, które swym wyrokiem obraził.
• Podejmuje wątek Hezjony, której rękę ojciec Priama obiecał Heraklesowi i nie dotrzymał słowa. Dlatego też Herakles napadł na Troję.

Później przemawia Iketaon, którego wywód ma znamiona demagogii. Straszy on zebranych, że Grecy po odebraniu Heleny będą chcieli zabrać trojańskie kobiety i dzieci i że dojdzie do zniewolenia kraju. Powołuje się na honor Trojańczyków, ich dumę i konieczność pokazania swojej przewagi. Rada kończy się poparciem Iketaona, który naturalnie jest zwolennikiem Aleksandra.

Słowa chóru

Słowa te to jedynie komentarz do powracających posłów greckich, którzy nie są zadowoleni z przebiegu obrad i decyzji Trojańczyków.

Epizod czwarty

Mamy tu dwie mowy posłów: Ulissesa i Menelaosa. Ulisses dokonuje oceny Troi, państwa pozbawionego sprawiedliwości, prawdy i mądrych rządzących. Dodaje, że wszystko to prowadzi do upadku Troi. Menelaos natomiast prosi bogów o zemstę, czuje się upokorzony. Powołując się na bogów, mówi, że prosił pokojowo o wydanie Heleny, ale został skrzywdzony, a tę plamę na honorze może tylko zmazać krwią Aleksandra.

Trzecia pieśń chóru

Jest apostrofą do łodzi, która przypłynęła do Troi, przywożąc Helenę, a jednocześnie zgubę miasta.

Epizod piąty

Ten epizod składa się z dwóch części. Pierwsza to rozmowa Antenora i Priama, w której Antenor jeszcze raz mówi, iż pozostawienie Heleny w Troi jest błędem, ponieważ państwo powinno przygotować się do wojny – żołnierze muszą być w pogotowiu, należy rozesłać szpiegów i wzmocnić straż na morzu i lądzie. Priam traktuje Antenora z góry, trochę ironicznie mówi, że jest zbyt wystraszony, że tak naprawdę nie jest to potrzebne tym bardziej, że wszystko do wojny zostało przygotowane. Potem w scenie pojawia się Kasandra, córka króla Priama, wieszczka, która została przez Apolla obdarzona umiejętnością przewidywania przyszłości, ale nikt w jej wróżby nie wierzył. W monologu Kasandra przepowiada zagładę Troi, mówi, że kraj spłynie krwią, że Helena jest kobietą przynoszącą zgubę i nieszczęście. Widzi również pułapkę – konia trojańskiego, śmierć Hektora i Priama.

Epilog

Epilog stanowi meldunek rotmistrza o wylądowaniu wojska greckiego.