Poezja Gałczyńskiego - Prośba o wyspy szczęśliwe
Typ liryki
Wiersz jest przykładem liryki bezpośredniej. Zawiera w sobie nagromadzenie imperatywów: „zawieź”, „rozwiej”, „ukołysz”, „uśpij”, które z anaforycznym zaimkiem „ty” wskazują na lirykę zwrotu do adresata. Jawności podmiotu lirycznego („a ty mnie zawieź”, „ty mnie ukołysz”) towarzyszy wyraźne nastawienie wypowiedzi na adresata lirycznego, którym jest kobieta. Tematyka wiersza wskazuje również, że jest to liryka miłosna.
Podmiot liryczny i jego kreacja
Podmiot liryczny zwraca się prawdopodobnie do ukochanej dziewczyny z prośbą o wspólną wyprawę w miejsce, gdzie są „szczęśliwe wyspy”. Mimo że używa trybu rozkazującego, to słowa te nie rażą, ponieważ są one w konotacji z wyrazami pełnymi optymizmu i delikatności. Podmiot liryczny chce być zawieszony w sennym marzeniu o nierealnej, ale pełnej wdzięku, krainie. Chce się pogrążyć w marzeniach i w świecie fantastycznej iluzji. Jego słowa można też odczytać jako zaproszenie w krainę miłości i erotyki.
Sensy utworu
Wiersz utrzymany jest w tonacji onirycznej. To senne marzenie o pobycie w krainie szczęśliwości. Nagromadzenie epitetów: „wyspy szczęśliwe”, „łagodny wiatr”, „muzykalny sen”, „wody ogromne”, „wody ciche”, kieruje myśli odbiorcy ku arkadii bądź krainie Edenu. „Wyspy szczęśliwe” to kraina pełna miłości, spokoju, ciszy i dobroci. To świat zieleni, kwiatów, spokojnego snu i wytchnienia. Jest tu człowiekowi tak dobrze, że zatraca się w tej rozkoszy jak z pięknego snu.
W utworze można odnaleźć określenia, które sugerują erotyczny charakter tekstu: „rozwiej włosy”, „zacałuj”, „przybliż serca”. Ten stan rozkosznego uniesienia ma się nigdy nie zakończyć. Nic nie może go zmącić, zakłócić i przerwać. Jest jak „sen muzykalny”, w którym człowiek ma być w stanie szczęśliwego otumanienia.
Wiersz nawiązuje do motywu wysp szczęśliwych, czyli pól elizejskich znanych w mitologii greckiej. Taka utopijna kraina pojawia się w różnych kulturach i religiach. Parafrazując tytuł, można stwierdzić, że utwór Gałczyńskiego jest prośbą o miłość i miłosne zatracenie się, w których odkryje się własną osobistą, intymną arkadię. Opis rzeczywistości wysp stwarza nastrój bezpieczeństwa i nastroju, łagodności i subtelności. Nie jest to jakieś konkretne miejsce, to raczej określenie pewnego stanu duchowego.
Kontynuacje i nawiązania
Utwory podejmujące temat miłości:
- Safona Do Afrodyty
- Francesco Petrarka Sonety do Laury
- Mikołaj Sęp-Szarzyński O nietrwałej miłości rzeczy świata tego
- Jan Andrzej Morsztyn Bierzmowanie, Cuda miłości, Do trupa
- Daniel Naborowski Do Anny
- Franciszek Karpiński Laura i Filon
- Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Miłość
- Konstanty Ildefons Gałczyński Rozmowa liryczna
- Krzysztof Kamil Baczyński Niebo złote Ci otworzę
Bibliografia przedmiotowa
- A. Sandauer, Poeta „świętej powszedniości”, (w tegoż:) Poeci czterech pokoleń, Kraków 1977.
- Wspomnienia o Konstantym Ildefonsie Gałczyńskim, red. A Kamieńska, Warszawa 1961.
- A. Kulawik, Konstanty Ildefons Gałczyński, Kraków 1977.