Motyw młodości - Motyw młodości w muzyce

Karol Szymanowski Kalipso z cyklu Metopy op. 29 na fortepian

Kalipso, nimfa z bajecznej wyspy Ogygii, przez osiem lat więziła Odyseusza, przyrzekając mu wieczną młodość, jeżeli pozostanie z nią w miłosnym związku. Utwór rozpoczyna migotliwy, wznoszący się dysonansowy przebieg, zakończony szybko naprzemiennie powtarzanymi, wysokimi dźwiękami. Jego uzupełnieniem jest rytmiczne, współbrzmienie partii prawej (czarne klawisze) i lewej ręki (białe klawisze). Część środkową wypełniają występujące naprzemiennie krótkie, zmienne pod względem wyrazowym linie melodyczne. Ich zadaniem jest oddanie erotycznego charakteru związku Odyseusza i Kalipso. W końcowej części utworu nabrzmiewa kulminacja napięcia jako zmieniona wersja motywu początkowego. Uspokojenie następuje poprzez wyciszenie dynamiki oraz melancholię, która pojawia się w miejsce namiętności (ciche, subtelne wielodźwiękowe akordy).

muz., sł. i wyk. Jacek Kaczmarski Młody Las (płyta Arka Noego/Zbroja)

Opis wycinki drzew w młodym lesie jako traumatycznego wydarzenia, na które świat pozostaje obojętny: „Nie gaśnie żadna z ważnych gwiazd / Nic nie wstrzymuje biegu dni”. Drzewa poddają się ostrzu piły w ciszy, z godnością i lękiem. Bywa, że w stosie odciętych, odrzuconych gałęzi zabłąka się gniazdo, za którym „W rozpaczy ptak gdzieś krzyczy w głos”. Nikt nie płacze nad ściętymi pniami, które milcząco poddają się zwózce. Gdy młody las płonie, „To słychać jęk i pisk i huk”, dym zasłania słońce, a żar powala. Drwale śmieją się, piją, liczą zysk. Na wypalonym karczowisku kiełkuje młody las.

Inne przykłady muzyczne

• muz. G. Ph. Telemann, libretto M. Praetorius Kalipso (wieczna młodość za wolność)
• muz. K. Szymanowski, sł. parafrazy tekstów arabskich H. Bethge Wieczna młodość z cyklu Pieśni miłosne Hafiza op. 26 (marzenie o wiecznej młodości)
• F. Nowowiejski Kantata o młodości i pracy (Śląska) op. 48 nr 3 (pochwała młodości)
• muz. T. Paciorkiewicz, sł. A. Mickiewicz Oda do młodości (potencjał młodości)
• muz. T. Sygietyński, sł. L. Starski To idzie młodość (ścieżka dźwiękowa z filmu Przygoda na Mariensztacie) (siła młodości)
• muz. A.M. Klechniowska, sł. A. Mickiewicz Kantata symfoniczna „Oda do młodości” (potencjał młodości)
• muz., sł. i wyk. J. Kaczmarski Nasza klasa (płyta Przejście Polaków przez Morze Czerwone) (utracona młodość)
• muz., sł. i wyk. Zielona Żabki Młodzi gniewni (płyta Lekcja historii) (młodość bez ambicji)
• wyk. Czerwone Gitary Nikt nam nie weźmie tej młodości (płyta Nie zadzieraj nosa. Przeboje Marka Gaszyńskiego) (niewinność młodości)