Motyw rewolucji - Motyw rewolucji w muzyce

Ludwig van Beethoven III Symfonia „Eroica” (Bohaterska) op. 54

W rękopisie partytury Beethoven zapisał początkowo dedykację dla Napoleona Bonapartego, którą następnie gwałtownie zamazał. Z powodu zdrady przez Napoleona ideałów rewolucji francuskiej (wolność, równość, braterstwo), poświęcił dzieło bezimiennemu bohaterowi. Utwór składa się z czterech części: Allegro con brio, Adagio assai, Allegro vivace i Allegro molto. Niezwykle ekspansywny i dynamiczny temat główny części I wprowadzany przez wiolonczele nadaje dziełu ton bohaterskiej wielkości i walki. Szlachetny patos tej część podkreśla jędrna rytmika i monumentalne rozmiary. Zmienny pod względem natężenia emocji marsz żałobny – w części II – opiewa śmierć bohatera. W części III panuje nastrój tajemniczości wywołany nieustanną ruchliwością cichych, krótkich, urywanych dźwięków smyczków, na których tle rozwija się temat główny instrumentów dętych. W finale pojawia się „temat „prometejski” wprowadzony przez instrumenty smyczkowe oraz motywy pieśni rewolucyjnych.

muz. Przemysław Gintrowski, sł. i wyk. Jacek Kaczmarski Autoportret Witkacego (płyta Muzeum)

Piosenka utrzymana w nurcie autobiograficznym. Autor wskazuje na te aspekty filozofii Witkacego, z którymi się identyfikuje. Pod pozorem opisu cech fizycznych: czerwone oczy, zaciśnięte wargi, odstające uszy i zarys nosa – ukrywają się zasady postrzegania świata. Jedną z nich jest wrażliwość, która pozwala na pielęgnowanie „wewnętrznego dziecka”, które zachwyca się światem, lecz się nim nie zadziwia. Drugi fundament stanowi świadomość wyjątkowości jednostki, na którą Witkacy był szczególnie uwrażliwiony. Stąd wywodzi się jego lęk przed rewolucją, której skutkiem byłby zanik społeczeństwa indywiduów. Wyrazem jego indywidualnej wolności jest decyzja o odebraniu sobie życia.

Inne przykłady muzyczne

• Claude Joseph Rouget de Lisle Marsylianka (wezwanie do walki o wolność)
• Giuseppe Verdi, libretto E. Scribe Bal maskowy (dążenie do wyzwolenia spod obcej dominacji)
• muz. Sergiusz Prokofiew, sł. Karol Marks, Włodzimierz Iljicz Lenin, Józef Stalin, Kantata dla uczczenia 20. rocznicy rewolucji październikowej op. 74 (uczczenie rewolucji październikowej)
• Juliusz Łuciuk Męczeństwo i śmierć Marata (historia bohatera rewolucji francuskiej)
• Jean Prodromides muzyka do filmu Danton (rewolucja francuska)
• Galt Mac Dermot, libretto Gerome Ragni, James Rado Hair (rewolucja obyczajowa)
• T. Love Rewolucja (płyta Pocisk miłości) (odnowa jednostki)
• Maleo Reggae Rockers Serce człowieka (płyta ReggaeMova) (odnowa religijna)
• Izrael Duchowa rewolucja (płyta Duchowa rewolucja) (rewolucja sumienia)
• muz. Dariusz Malejonek i Robert Sadowski, sł. Dariusz Malejonek, wyk. Houk Spiritual revolution (płyta Natural Way) (odnowa religijna)